Jens Bo Thorsager, założyciel duńskiej firmy Elverdal i od wielu lat aktywnie zaangażowany w tworzenie przestrzeni zabawy oraz wypoczynku w krajach skandynawskich, odwiedził nas w ramach spotkań z cyklu Buglo Experts Circle. Jego doświadczenie pokazuje, że udany plac zabaw zaczyna się nie od urządzeń, lecz od zrozumienia ludzi, miejsca i emocji, jakie przestrzeń ma wywoływać.
Jens Bo zwrócił uwagę na trzy podstawowe elementy, które prowadzą cały proces projektowy. To grupa docelowa, aktywności oraz kontekst.
Pierwszym krokiem jest ustalenie, dla kogo tworzymy przestrzeń. Innych warunków potrzebują dzieci, które dopiero zaczynają rozwijać pierwsze umiejętności motoryczne. Inaczej korzystają z przestrzeni osoby dorosłe lub seniorzy mieszkający w pobliżu. Każda grupa odbiorców ma inne tempo, inne potrzeby i inne oczekiwania.
W przypadku przestrzeni publicznych ważne jest, aby projektować w sposób otwarty i dostępny. Inkluzywność powinna być jednym z założeń, które pojawiają się już na początku projektu. Dzięki temu powstają miejsca, z których faktycznie mogą korzystać wszyscy użytkownicy.
Drugim fundamentem projektowania jest określenie, jakie działania mają mieć miejsce w danej przestrzeni. To aktywności wyznaczają funkcjonalność i wpływają na to, czy użytkownicy chętnie spędzą tam czas. Warto zastanowić się, jakich doświadczeń potrzebują osoby, które będą odwiedzać to miejsce. Czy będzie to przestrzeń przeznaczona do odpoczynku, czy raczej do spontanicznego ruchu? Czy powinna sprzyjać skupieniu, czy bardziej integracji?
Z tego podejścia wynikają różne strefy. Mogą to być miejsca spotkań, w których odwiedzający usiądą i porozmawiają. Inne obszary mogą sprzyjać koncentracji, na przykład piaskownice lub tablice edukacyjne. W oddzielnej części można przewidzieć aktywność fizyczną, która pozwala na wspinanie, bieganie lub balansowanie.
Dobór aktywności zawsze powinien wynikać z realnych potrzeb użytkowników. W przestrzeni odwiedzanej głównie przez małe dzieci lub seniorów wysoka konstrukcja nie będzie ani praktyczna, ani bezpieczna. Projekt staje się trafny wtedy, gdy aktywność odpowiada na możliwości oraz oczekiwania tych, którzy będą tam na co dzień.
Trzecim kluczowym elementem jest kontekst. Projekt nie może powstawać w oderwaniu od miejsca. Każdy teren ma swoje cechy, historię i atmosferę, które warto zrozumieć i wykorzystać. Pomaga w tym analiza naturalnych elementów, takich jak ukształtowanie terenu, istniejące drzewa, otwarte przestrzenie i ścieżki. Zamiast je ukrywać, lepiej pozwolić im współtworzyć charakter projektu.
Kontekst to także opowieść, jaką niesie lokalna społeczność. Warto czerpać z dawnych funkcji terenu, istotnych wydarzeń, lokalnych twórców czy bohaterów. To sposób na stworzenie miejsca, które użytkownicy szybciej poczują jako swoje. Przestrzeń nabiera wtedy rozpoznawalnej tożsamości i staje się częścią szerszej historii, a nie przypadkowym zbiorem elementów.
Spotkanie z Jensem Bo Thorsagerem pokazuje, że projektowanie placów zabaw oraz innych przestrzeni wymaga wrażliwości na ludzi, aktywności i otoczenie. Gdy grupę docelową określa się świadomie, aktywności wynikają z realnych potrzeb, a kontekst nadaje przestrzeni charakteru, powstaje miejsce, do którego chce się wracać. Takie miejsca stają się naturalną częścią życia lokalnej społeczności i potrafi budować więź, która się nie starzeje.
